• Historia

        • Wymagania na poszczególne oceny dla klasy V – 1 h

          Temat
          lekcji

          Zagadnienia

          Wymagania na poszczególne oceny

          Ocena

          dopuszczająca

          Ocena

          dostateczna

          Ocena
          dobra

          Ocena
          bardzo dobra

          Ocena
          celująca

          Początek nowej epoki – średniowiecza

          upadek imperium rzymskiego

          życie ludzi na początku średniowiecza

          wzrost znaczenia Kościoła

          powstanie nowych państw w Europie

          Uczeń:

          zna i zaznacza na taśmie chronologicznej datę upadku imperium rzymskiego – 476 r.;

          wskazuje upadek imperium rzymskiego jako początek nowej epoki – średniowiecza.

          Uczeń:

          wyjaśnia przyczyny podziału imperium rzymskiego na części wschodnią i zachodnią;

          przedstawia przyczyny upadku starożytnego Rzymu;

          wyjaśnia pojęcie „barbarzyńcy”;

          posługując się mapą, wskazuje
          i nazywa państwa barbarzyńskie powstałe na gruzach imperium rzymskiego;

          zna wpływ łaciny na powstanie języków romańskich.

          Uczeń:

          wyjaśnia, jak doszło do powstania państw barbarzyńskich na gruzach imperium rzymskiego;

          opowiada o położeniu
          ludności po upadku
          imperium rzymskiego;

          wyjaśnia pojęcie „języki romańskie”
          i podaje ich przykłady.

          Uczeń:

          charakteryzuje zmiany, jakie zaszły w życiu ludzi na początku średniowiecza;

          wyjaśnia przyczyny rozszerzenia się chrześcijaństwa
          w Europie;

          przedstawia rolę duchownych w państwach barbarzyńskich.

          Uczeń:

          zbiera informacje na temat plemienia Wandalów
          i wyjaśnia współczesne rozumienie pojęcia „wandal”.

          Nasi przodkowie –Słowianie

          Słowianie, ich siedziby i zajęcia

          wierzenia Słowian

          obyczaje Słowian

          system plemienny

          Uczeń:

          zaznacza VI w. – czas pojawienia się Słowian
          w Europie – na taśmie chronologicznej;

          wymienia zajęcia Słowian;

          wymienia przykłady obrzędów słowiańskich, które przetrwały do dziś.

          Uczeń:

          wyjaśnia pojęcie „plemię”;

          nazywa i wskazuje na mapie siedziby Słowian (tereny Europy Środkowo-Wschodniej);

          przedstawia wierzenia Słowian;

          podaje przykłady miejsc,
          w których Słowianie czcili bogów.

          Uczeń:

          wymienia grupy etniczne Słowian
          i podaje przykłady współczesnych narodów do nich zaliczanych;

          wymienia więzi łączące członków jednego plemienia.

          Uczeń:

          wyjaśnia pojęcie „wiec”;

          wymienia najważniejszych bogów słowiańskich i ich dziedziny opiekuńcze;

          wyjaśnia zasady funkcjonowania ustroju plemiennego.

          Uczeń:

          zbiera informacje
          i opowiada o dożynkach – obrzędzie słowiańskim, który przetrwał do dziś.

           

          Mieszko twórcą państwa

          zjednoczenie plemion przez Polan

          Mieszko I władcą nowego państwa

          przyczyny chrztu Polski w 966 r.

          skutki i znaczenie chrztu Polski

          Uczeń:

          zaznacza i zapisuje
          na taśmie chronologicznej datę chrztu Polski – 966 r.;

          wskazuje wiek X jako czas panowania Mieszka I i zaznacza go na taśmie chronologicznej;

          wskazuje Mieszka I
          jako pierwszego historycznego władcę Polski.

          Uczeń:

          wyjaśnia pojęcie „dynastia”;

          wskazuje ród Piastów jako pierwszą polską dynastię panującą;

          wskazuje na mapie państwo Mieszka I, Gniezno i Poznań;

          na podstawie mapy wymienia plemiona zamieszkujące ziemie polskie w X w.;

          wskazuje na mapie tereny zamieszkałe przez plemię Polan;

          na podstawie mapy wymienia sąsiadów Polski za panowania Mieszka I.

          Uczeń:

          wyjaśnia pojęcie „misja chrystianizacyjna”;

          wyjaśnia pochodzenie nazw „Polanie”
          i „Polska”.

          Uczeń:

          wskazuje przyczyny przyjęcia chrztu przez Mieszka I;

          wymienia korzyści płynące dla Polski z przyjęcia chrześcijaństwa.

          Uczeń:

          wskazuje znaczenie przyjęcia chrześcijaństwa dla rozwoju państwa polskiego.

          Bolesław Chrobry – pierwszy król Polski

          Bolesław Chrobry następcą Mieszka I

          cel i skutki misji
          św. Wojciecha

          przyczyny i znaczenie zjazdu gnieźnieńskiego

          Bolesław Chrobry
          i Otton III – bohaterowie zjazdu gnieźnieńskiego

          koronacja Bolesława Chrobrego w 1025 r.

          Uczeń:

          wyjaśnia znaczenie przydomka „Chrobry”;

          zaznacza i zapisuje na taśmie chronologicznej datę zjazdu gnieźnieńskiego – 1000 r.;

          wskazuje bohaterów zjazdu gnieźnieńskiego – Bolesława Chrobrego
          i Ottona III.

          Uczeń:

          przedstawia krótko postać św. Wojciecha;

          opowiada historię zjazdu gnieźnieńskiego;

          wskazuje na mapie zasięg terytorialny państwa Bolesława Chrobrego.

          Uczeń:

          zaznacza i zapisuje na taśmie chronologicznej daty misji św. Wojciecha (997 r.)
          i koronacji Bolesława Chrobrego (1025 r.);

          przedstawia cel misji
          św. Wojciecha;

          opowiada o przebiegu misji św. Wojciecha;

          wyjaśnia znaczenie koronacji Bolesława Chrobrego dla państwa polskiego;

          wskazuje na mapie
          i nazywa tereny przyłączone do Polski przez Bolesława Chrobrego oraz miejscowość, w której powstało pierwsze
          w Polsce arcybiskupstwo.

          Uczeń:

          wyjaśnia przyczyny zjazdu gnieźnieńskiego;

          omawia decyzje
          ogłoszone na zjeździe gnieźnieńskim
          i ich znaczenie;

          wyjaśnia znaczenie utworzenia w Polsce arcybiskupstwa.

          Uczeń:

          ocenia panowanie Bolesława Chrobrego.

           

           

           

          Temat
          lekcji

          Zagadnienia

          Wymagania na poszczególne oceny

          Ocena

          dopuszczająca

          Ocena

          dostateczna

          Ocena
          dobra

          Ocena
          bardzo dobra

          Ocena
          celująca

          Trud rządzenia

          władca – jego prawa
          i obowiązki

          urzędnicy i ich zadania

          drużyna książęca i jej rola

          dwór książęcy (królewski)

          Gniezno pierwszą stolicą Polski

          Uczeń:

          wskazuje Mieszka I
          i Bolesława Chrobrego jako pierwszych władców Polski;

          zna tytuły pierwszych władców Polski – książę
          i król;

          wskazuje Gniezno jako pierwszą stolicę Polski.

          Uczeń:

          wyjaśnia pojęcie „drużyna książęca”;

          wyjaśnia zadania i znaczenie drużyny książęcej.

          Uczeń:

          wymienia najważniejszych urzędników
          książęcych (królewskich);

          wskazuje zadania rady monarszej.

          Uczeń:

          wymienia prawa
          i obowiązki władcy
          w X–XII w.;

          omawia zadania najważniejszych urzędników książęcych (królewskich);

          opowiada krótko o życiu
          dworu książęcego (królewskiego) w X–XII w.

          Uczeń:

          przedstawia
          i omawia uzbrojenie wojów konnych
          i pieszych z początków średniowiecza.

          Życie w Polsce pierwszych Piastów

          społeczeństwo polskie za pierwszych Piastów

          miejsca powstawania grodów

          wygląd, funkcja
          i znaczenie grodów

          zajęcia mieszkańców grodu

          funkcja podgrodzi
          i zajęcia ich mieszkańców

          Uczeń:

          wyjaśnia pojęcia: „gród”, „podgrodzie”;

          wskazuje miejsca,
          w których powstawały grody.

          Uczeń:

          wyjaśnia pojęcie „danina”;

          wymienia grupy społeczne żyjące w Polsce X–XII w.;

          wskazuje na ilustracji elementy obronne grodu.

          Uczeń:

          przedstawia zajęcia grup społecznych Polski
          X–XII w.;

          przedstawia zadania niektórych osad
          służebnych;

          wymienia mieszkańców grodu i podgrodzi;

          wskazuje zadania
          (zajęcia) mieszkańców podgrodzi.

          Uczeń:

          wyjaśnia pojęcie
          „osady służebne”;

          przedstawia funkcje grodu;

          przedstawia
          i charakteryzuje obowiązki poddanych wobec monarchy.

          Uczeń:

          wymienia znane grody powstałe na terenie regionu.

          Wśród zakonników

          powstawanie zgromadzeń zakonnych

          życie w klasztorze

          wygląd i zajęcia zakonników

          św. Franciszek z Asyżu

          Uczeń:

          wyjaśnia pojęcie „klasztor”;

          charakteryzuje krótko św. Franciszka z Asyżu.

          Uczeń:

          wyjaśnia pojęcia: „zakon”, „reguła zakonna”;

          opisuje wygląd zakonników;

          opowiada o życiu zakonnym używając pojęć: „modlitwa”, „praca”, „ubóstwo”.

          Uczeń:

          wyjaśnia pojęcia:
          „tonsura”, „habit”;

          przedstawia zajęcia zakonników.

          Uczeń:

          wyjaśnia pojęcie
          „benedyktyńska praca”;

          opowiada
          o przygotowaniach
          do ślubów zakonnych;

          wymienia przyrzeczenia ślubów zakonnych.

          Uczeń:

          we wskazanej przez nauczyciela formie przedstawia
          św. Franciszka z Asyżu
          i nauki, jakie głosił.

           

          Kazimierz Wielki dobrym gospodarzem

          Kraków siedzibą królewską

          polityka wewnętrzna Kazimierza Wielkiego

          założenie Akademii Krakowskiej

          uczta u Wierzynka

          Uczeń:

          wskazuje na mapie Kraków i państwo Kazimierza Wielkiego;

          zaznacza na taśmie chronologicznej datę 1364 r.

          Uczeń:

          umiejscawia w czasie panowanie Kazimierza Wielkiego
          i zaznacza je na taśmie
          chronologicznej;

          wskazuje na mapie państwo Kazimierza Wielkiego i wymienia państwa z nim
          sąsiadujące;

          opowiada o panowaniu Kazimierza Wielkiego, wymieniając powstanie Akademii Krakowskiej i ucztę u Wierzynka.

          Uczeń:

          wymienia przykłady działań Kazimierza Wielkiego prowadzące do wzmocnienia państwa polskiego (odpowiedź powinna uwzględniać następujące zagadnienia: pokojowa polityka zagraniczna, rozwój handlu i rzemiosła, kolonizacja, budownictwo obronne, Akademia Krakowska, uczta u Wierzynka).

          Uczeń:

          próbuje ocenić panowanie króla Kazimierza Wielkiego;

          opowiada o uczcie
          u Wierzynka;

          na podstawie ilustracji identyfikuje uczestników uczty u Wierzynka.

          Uczeń:

          w oparciu o przykłady wyjaśnia powiedzenie: „Zastał Polskę drewnianą,
          a zostawił murowaną”;

          wymienia zabytki regionu powstałe w czasach Kazimierza Wielkiego.

          Na zamku rycerskim

          zamki obronne, ich funkcja i lokalizacja

          wygląd zamku – elementy obronne
          i mieszkalne

          mieszkańcy zamku, ich zajęcia i rozrywki

          kodeks rycerski

          rycerze i ich powinności

          Zawisza Czarny wzorem średniowiecznego rycerza

           

          Uczeń:

          w oparciu o ilustrację opowiada o życiu mieszkańców zamku
          w średniowieczu;

          wskazuje elementy obronne zamku
          i wyjaśnia ich funkcje
          w czasie obrony.

           

          Uczeń:

          opisuje wygląd średniowiecznego zamku;

          wymienia miejsca lokalizacji zamków;

          wymienia mieszkańców
          zamku średniowiecznego;

          w oparciu o ilustrację opisuje strój rycerza;

          wymienia Zawiszę Czarnego jako wzór średniowiecznego rycerza.

           

          Uczeń:

          wymienia elementy obronne zamku: fosa, most zwodzony, brama, mury obronne, wieże;

          wymienia cechy średniowiecznego rycerza;

          definiuje pojęcia: „kodeks rycerski”, „herb”;

          wyjaśnia funkcję średniowiecznych zamków;

          opisuje warunki życia mieszkańców zamku;

          przedstawia wzór rycerskiej postawy na przykładzie Zawiszy Czarnego.

          Uczeń:

          wymienia zamki obronne regionu lub te, które widział lub zna;

          wyjaśnia zależność usytuowania zamków od ich funkcji obronnej;

          wymienia te cechy średniowiecznego rycerza, które mają charakter ponadczasowy.

           

          Uczeń:

          wyjaśnia potrzebę naśladowania postaw rycerskich;

          wskazuje potrzebę ochrony zamków, jako pomników przeszłości.

           

           

           

           

          Temat
          lekcji

          Zagadnienia

          Wymagania na poszczególne oceny

          Ocena

          dopuszczająca

          Ocena

          dostateczna

          Ocena
          dobra

          Ocena
          bardzo dobra

          Ocena
          celująca

          W średniowiecznym mieście

          powstawanie miast
          w średniowieczu

          elementy obronne miast średniowiecznych

          wygląd i zabudowa średniowiecznego rynku

          miasta średniowieczne
          a współczesne

          Uczeń:

          na planie miasta wskazuje elementy obronne i rynek, odczytuje nazwy znajdujących się na rynku budowli;

          wymienia budynki znajdujące się przy rynku średniowiecznego miasta i omawia ich funkcje.

          Uczeń:

          opowiada o powstawaniu miast w średniowieczu
          i możliwościach ich lokowania;

          wymienia elementy obronne miasta, zapewniające bezpieczeństwo jego mieszkańcom;

          wyszukuje na planie miasta nazwy ulic, świadczące
          o specjalnościach rzemieślniczych;

          opisuje wygląd średniowiecznego miasta, używając pojęć: „rynek”, „mury miejskie”, „brama miejska”.

          Uczeń:

          wskazuje na ilustracji elementy obronne miejskiej zabudowy
          i omawia ich funkcje.

          Uczeń:

          definiuje pojęcia: „samorząd miejski”, „burmistrz”, „rajcy”, „rada miejska”; „ławnicy”;

          omawia miejsca
          i sposoby lokowania średniowiecznego miasta, uwzględniając jego elementy obronne.

          Uczeń:

          porównuje wygląd miasta w średniowieczu i miasta współczesnego;

          wymienia nazwy polskich miast powstałych
          w średniowieczu.

          Mieszkańcy średniowiecznego miasta

          mieszkańcy średniowiecznych miast i ich zajęcia

          cechy i ich zadania

          warunki życia mieszkańców średniowiecznego miasta

          czas wolny mieszkańców średniowiecznego miasta

          Uczeń:

          wymienia mieszkańców średniowiecznego miasta;

          na podstawie ilustracji opisuje wygląd warsztatu rzemieślniczego.

          Uczeń:

          definiuje pojęcie „cech”;

          opowiada o zajęciach kupców
          i rzemieślników;

          wymienia nazwy specjalności średniowiecznych rzemieślników.

          Uczeń:

          opowiada o sposobach spędzania czasu wolnego
          przez mieszkańców średniowiecznych miast;

          na podstawie ilustracji opowiada o pracy średniowiecznych rzemieślników.

          Uczeń:

          definiuje pojęcia: „mistrz cechowy”, „czeladnik”;

          ukazuje zróżnicowanie społeczne średniowiecz-
          nego miasta;

          omawia warunki życia
          i zajęcia jego mieszkańców;

          opowiada, jak wyglądała nauka zawodu
          w średniowieczu:
          od ucznia do mistrza cechowego.

          Uczeń:

          wyjaśnia przyczyny zanikania współcześnie wielu specjalności rzemieślniczych.

           

          Wieś w średniowieczu

          wygląd średniowiecznej wsi

          zajęcia mieszkańców wsi

          obowiązki chłopów wobec właściciela ziemi

          życie codzienne mieszkańców wsi

          Uczeń:

          na podstawie ilustracji opisuje wygląd średniowiecznej wsi;

          opowiada o codziennej pracy mieszkańców wsi.

          Uczeń:

          w oparciu o materiał ilustracyjny nazywa czynności wykonywane przez chłopów podczas prac polowych.

          Uczeń:

          wymienia przykłady uprawianych roślin
          i hodowanych zwierząt;

          podaje przykłady obowiązków chłopów wobec właścicieli wsi;

          opowiada o rozrywkach mieszkańców wsi.

          Uczeń:

          omawia wygląd średniowiecznej wsi;

          wskazuje na ilustracji kościół, karczmę, młyn
          i wyjaśnia ich rolę
          w funkcjonowaniu wsi;

          opisuje warunki życia mieszkańców wsi;

          wymienia powinności chłopów wobec właścicieli wsi.

          Uczeń:

          porównuje życie chłopa
          z życiem rycerza
          i mieszczanina;

          wymienia narzędzia używane podczas prac polowych i porównuje pracę chłopów
          z pracą rolników współcześnie (zauważa znaczenie postępu cywilizacyjnego).

          Trudne sąsiedztwo

          Krzyżacy na ziemiach polskich

          utworzenie państwa krzyżackiego i jego organizacja

          polityka Krzyżaków wobec sąsiadów

          zagarnięcie Pomorza Gdańskiego

          Uczeń:

          opisuje wygląd rycerzy krzyżackich.

          Uczeń:

          przedstawia przyczyny sprowadzenia Krzyżaków do Polski;

          wskazuje na mapie
          Mazowsze, ziemię chełmińską Pomorze Gdańskie, państwo zakonne, Gdańsk, Malbork;

          zaznacza i zapisuje na taśmie chronologicznej rok 1226.

          Uczeń:

          opowiada o okolicznoś-
          ciach utworzenia państwa zakonnego;

          przedstawia politykę Krzyżaków wobec Polski;

          zaznacza i zapisuje na taśmie chronologicznej datę utraty przez Polskę Pomorza Gdańskiego – 1308 r.

          Uczeń:

          przedstawia politykę prowadzoną przez Krzyżaków na podbitych terenach;

          wyjaśnia okoliczności zagarnięcia Pomorza Gdańskiego przez
          Krzyżaków;

          wyjaśnia znaczenie Pomorza dla państwa polskiego.

          Uczeń:

          przedstawia samodzielnie zebrane wiadomości na temat organizacji zakonu krzyżackiego.

          Jadwiga Andegaweńska –

          król Polski

          Jadwiga Andegaweńska królem Polski

          dwór Jadwigi i jej zasługi dla rozwoju kultury polskiej

          testament królowej Jadwigi

          kult św. Jadwigi

          Uczeń:

          zaznacza na taśmie chronologicznej wiek XIV – czasy, w których
          żyła Jadwiga Andegaweńska;

          charakteryzuje królową Jadwigę.

          Uczeń:

          wymienia zasługi królowej Jadwigi dla kultury polskiej.

          Uczeń:

          przedstawia okoliczności wstąpienia na tron Jadwigi Andegaweńskiej;

          opowiada o życiu dworu królowej Jadwigi.

          Uczeń:

          nazywa, na podstawie schematu, związki pokrewieństwa między Jadwigą a ostatnimi Piastami;

          wyjaśnia, dlaczego Jadwiga Andegaweńska została uznana za świętą.

          Uczeń:

          tworzy album „Dzieło królowej Jadwigi”,
          poświęcony królowej Jadwidze i jej działalności.

          Jadwiga i Jagiełło – unia polsko-litewska

          przyczyny unii polsko-
          -litewskiej w Krewie

          Władysław Jagiełło królem Polski

          bitwa pod Grunwaldem w 1410 r.

          Uczeń:

          zaznacza i zapisuje na taśmie chronologicznej daty unii w Krewie i bitwy pod Grunwaldem;

          wskazuje na mapie Królestwo Polskie, Wielkie Księstwo Litewskie, państwo zakonu krzyżackiego, Krewo, Grunwald.

          Uczeń:

          wyjaśnia przyczyny unii polsko-litewskiej;

          opowiada o przyczynach
          i skutkach bitwy pod Grunwaldem.

          Uczeń:

          wyjaśnia pojęcie „unia personalna”;

          opowiada o przebiegu bitwy pod Grunwaldem.

          Uczeń:

          opowiada o okolicznościach wstąpienia na tron Władysława Jagiełły;

          przedstawia zobowiązania Władysława Jagiełły podjęte w Krewie.

          Uczeń:

          zbiera i przedstawia informacje o słynnych rycerzach, którzy brali udział w bitwie pod Grunwaldem.

           

          Temat
          lekcji

          Zagadnienia

          Wymagania na poszczególne oceny

          Ocena

          dopuszczająca

          Ocena

          dostateczna

          Ocena
          dobra

          Ocena
          bardzo dobra

          Ocena
          celująca

          Wisłą do Gdańska

          odzyskanie Pomorza Gdańskiego

          wzrost znaczenia Wisły jako szlaku komunikacyjnego

          spław rzeczny

          rozkwit Gdańska i innych miast położonych na szlaku wiślanym

          Uczeń:

          wskazuje na mapie Wisłę, Gdańsk i miasta położone na szlaku wiślanym;

          wymienia towary, którymi handlowano w Polsce w XV
          i XVI wieku.

          Uczeń:

          wyjaśnia pojęcia: „spichlerz”, „spław rzeczny”;

          wskazuje znaczenie Wisły jako szlaku komunikacyjnego.

          Uczeń:

          wyjaśnia przyczyny ożywienia gospodarki polskiej po odzyskaniu Pomorza Gdańskiego;

          opowiada o funkcjonowa-
          niu spławu rzecznego;

          wyjaśnia pojęcia: „szkuta”, „flisak”, „żuraw”, i posługuje się nimi.

          Uczeń:

          przedstawia okoliczności odzyskania Pomorza Gdańskiego;

          przedstawia postanowienia pokoju w Toruniu 1466 r.

          Uczeń:

          zbiera i przedstawia informacje o różnych jednostkach pływających, wykorzystywanych
          w spławie rzecznym
          w XVI wieku.

          Z Kolumbem ku nieznanym brzegom

          średniowieczne wyobrażenia o Ziemi

          przyczyny odkryć geograficznych

          wielcy odkrywcy i ich wyprawy (Krzysztof Kolumb, Vasco da Gama, Ferdynand Magellan)

          skutki wielkich odkryć geograficznych dla Europy i Ameryki

          Uczeń:

          definiuje pojęcia: „karawela”, „Nowy Świat” (patrz rozdział „Dwa światy”), „Indianie”, „broń palna”;

          wymienia odkrywców: Krzysztofa Kolumba, Ferdynanda Magellana, Vasco da Gamę;

          umieszcza w czasie
          i w przestrzeni Krzysztofa Kolumba i jego pierwszą wyprawę.

          Uczeń:

          opisuje odkrycie Krzysztofa Kolumba, używając pojęć: „karawela”, „Nowy Świat” (patrz rozdział „Dwa światy”), „Indianie”, „broń palna”.

          Uczeń:

          wymienia następstwa wypraw odkrywczych dla Europy i Ameryki;

          wymienia nazwy towarów przywożonych z Nowego Świata do Europy (patrz rozdział „Dwa światy”).

          Uczeń:

          wymienia przyczyny wielkich odkryć geograficznych;

          wymienia wynalazki
          z dziedziny żeglugi, które umożliwiły dalekie wyprawy.

          Uczeń:

          wyjaśnia przyczyny poszukiwania przez Europejczyków drogi morskiej do Indii;

          wskazuje na mapie kierunki podróży znanych odkrywców;

          wskazuje związek między wynalazkami
          z dziedziny żeglugi a podejmowaniem dalekich wypraw;

          przedstawia osiągnięcia cywilizacji prekolumbijskich (patrz rozdział „Dwa światy”).

          Narodziny nowej epoki

          renesans – nowe spojrzenie na świat

          ideał człowieka renesansu

          wynalezienie druku
          i jego rola
          w upowszechnianiu kultury

          Uczeń:

          definiuje pojęcie „humanizm”;

          wymienia wybitnych przedstawicieli renesansu, m.in. Leonarda da Vinci, Michała Anioła;

          zaznacza na taśmie chronologicznej epokę renesansu;

          wskazuje Włochy jako kolebkę renesansu.

          Uczeń:

          wymienia cechy człowieka renesansu;

          przedstawia poglądy głoszone przez humanistów.

          Uczeń:

          opowiada o zmianach, jakie zaszły w życiu codziennym ludzi renesansu.

          Uczeń:

          definiuje pojęcie „renesans” („odrodzenie”);

          charakteryzuje postawę człowieka renesansu;

          wyjaśnia, na czym polegało znaczenie wynalezienia nowej metody druku.

          Uczeń:

          przedstawia osiągnięcia wybitnych postaci epoki
          (Leonarda da Vinci,
          Michała Anioła, Jana Gutenberga);

          opowiada o sposobie drukowania książek.

           

          Renesansowy
          Wawel Jagiellonów

          potomkowie Władysława Jagiełły

          drogi przenikania idei renesansu do Polski

          Wawel renesansową siedzibą królów Polski

          życie dworskie na Wawelu w okresie panowania ostatnich Jagiellonów

          zasługi ostatnich Jagiellonów dla rozwoju kultury polskiej

          Uczeń:

          identyfikuje czasy renesansu w Polsce z okresem panowania władców z rodu Jagiellonów;

          opisuje życie dworskie na Wawelu w okresie panowania ostatnich Jagiellonów, używając pojęć: „dwór”, „komnata”, „arras”, „paź”.

          Uczeń:

          na podstawie drzewa genealogicznego Jagiellonów wskazuje
          i wyjaśnia stopnie pokrewieństwa w rodzinie.

          Uczeń:

          wyjaśnia pojęcia: „dwór”, „komnata”, „arras”, „paź”;

          wskazuje renesansowy charakter siedziby królewskiej na Wawelu.

          Uczeń:

          przedstawia drogi przenikania idei renesansowych do Polski;

          wyjaśnia pochodzenie
          i znaczenie pojęcia „włoszczyzna”.

          Uczeń:

          wymienia przykłady zmian wprowadzonych na dworze przez królową Bonę;

          przedstawia zasługi ostatnich Jagiellonów dla rozwoju kultury
          w Polsce.

          W pracowni
          Mikołaja Kopernika

          Mikołaj Kopernik – człowiek renesansu

          odkrycie Kopernika – teoria heliocentryczna

          znaczenie odkrycia Kopernika

          Uczeń:

          opowiada o życiu Mikołaja Kopernika, używając pojęć: „uczony”, „astronom”, „odkrycie naukowe”;

          opisuje i umieszcza w czasie odkrycie Mikołaja Kopernika.

          Uczeń:

          definiuje pojęcie „astronom”;

          wskazuje na mapie miejscowości związane
          z życiem i działalnością Mikołaja Kopernika: Toruń, Frombork, Kraków, Olsztyn.

          Uczeń:

          wyjaśnia, co znaczy
          powiedzenie: „Wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię”.

          Uczeń:

          definiuje pojęcie „teoria heliocentryczna”;

          przedstawia Mikołaja Kopernika jako polskiego uczonego czasów renesansu;

          wyjaśnienia istotę teorii heliocentrycznej.

          Uczeń:

          w oparciu o materiał ilustracyjny opisuje narzędzia badawcze, wykorzystywane
          w pracy uczonego;

          przedstawia znaczenie teorii heliocentrycznej dla rozwoju nauki.

          Szlachta i król rządzą Rzecząpospolitą

          szlachta i jej zajęcia

          pozycja stanu szlacheckiego
          w państwie

          sejm walny i sejmiki ziemskie

          Uczeń:

          przedstawia zajęcia szlachty;

          na podstawie ilustracji przedstawia skład sejmu walnego.

          Uczeń:

          wyjaśnia pojęcia: „sejm walny”, „sejmiki ziemskie”, „pospolite ruszenie”, „przywilej”;

          zna rycerskie pochodzenie stanu szlacheckiego;

          charakteryzuje obowiązki szlachcica wobec państwa;

          wymienia najważniejszych urzędników królewskich.

          Uczeń:

          przedstawia zróżnicowanie w stanie szlacheckim;

          opowiada o położeniu szlachty;

          charakteryzuje zadania najważniejszych urzędników królewskich.

          Uczeń:

          przedstawia najważniejsze przywileje szlacheckie;

          wskazuje wpływ przywilejów na wyjątkową pozycję szlachty w Polsce
          XVI–XVII w.;

          wymienia decyzje podejmowanie na sejmie walnym;

          wyjaśnia rolę sejmików ziemskich
          w funkcjonowaniu parlamentaryzmu
          w XVI–XVII w.

          Uczeń:

          porównuje parlamentaryzm Rzeczypospolitej
          XVI–XVII w.
          z parlamentaryzmem współczesnej Polski.

           

           

          Temat
          lekcji

          Zagadnienia

          Wymagania na poszczególne oceny

          Ocena

          dopuszczająca

          Ocena

          dostateczna

          Ocena
          dobra

          Ocena
          bardzo dobra

          Ocena
          celująca

          W majątku szlacheckim

          folwark szlachecki

          gospodarcza działalność szlachty

          ustawy antychłopskie
          i antymieszczańskie

          życie codzienne dworu szlacheckiego

          Uczeń:

          wyjaśnia pojęcie „kmiecie”;

          wymienia najważniejsze pomieszczenia dworu szlacheckiego;

          wymienia najważniejsze rozrywki szlachty.

          Uczeń:

          wyjaśnia pojęcia: „folwark”, „pańszczyzna”, „dwór”;

          przedstawia gospodarczą działalność szlachty;

          opowiada o edukacji dzieci szlacheckich.

          Uczeń:

          wymienia najważniejsze zabudowania folwarku
          i wskazuje ich funkcje;

          przedstawia funkcjonowanie folwarku szlacheckiego;

          wyjaśnia przyczyny
          i sposoby powiększania majątków szlacheckich;

          opisuje wygląd dworku szlacheckiego.

          Uczeń:

          opowiada o wyglądzie folwarku szlacheckiego;

          wyjaśnia przyczyny uchwalenia przez szlachtę ustaw antychłopskich i antymieszczańskich;

          wymienia najważniejsze ustawy wymierzone przeciw chłopom i mieszczanom;

          wyjaśnia wpływ ustaw antychłopskich i antymieszczańskich na położenie tych grup społecznych.

          Uczeń:

          zbiera i przedstawia informacje
          o narzędziach rolniczych używanych w produkcji rolnej
          w XVI–XVII w.

          W Rzeczypospolitej Obojga Narodów

          postanowienia unii lubelskiej

          pierwsza wolna elekcja

          skutki wolnych elekcji

          Warszawa nową stolicą kraju

          Uczeń:

          definiuje pojęcie „unia”;

          wskazuje na mapie Rzeczpospolitą Obojga Narodów;

          wymienia dwóch pierwszych królów elekcyjnych w Polsce;

          wskazuje  na mapie państwa, z których pochodzili Henryk Walezy i Stefan Batory.

          Uczeń:

          wyjaśnia przyczyny zawarcia unii realnej
          w Lublinie;

          wskazuje na mapie Warszawę i wymienia króla Zygmunta III Wazę jako władcę, który uczynił ją stolicą kraju.

          Uczeń:

          opisuje, w jaki sposób wybierano króla, używając pojęć: „koronacja” (patrz rozdział „W blasku królewskiej korony”), „elekcja”, „pole elekcyjne”.

          Uczeń:

          zaznacza na taśmie chronologicznej daty: 1569 r. i 1573 r., oraz identyfikuje je
          z unią lubelską i pierwszą wolną elekcją;

          omawia sytuację geopolityczną Rzeczypospolitej po zawarciu unii lubelskiej;

          w oparciu o analizę mapy wyjaśnia powody przeniesienia stolicy
          z Krakowa do Warszawy.

          Uczeń:

          przedstawia przyczyny wolnych elekcji
          i wyjaśnia zasady ich przeprowadzania;

          opisuje skutki wolnych elekcji.

           

          W czasach potopu szwedzkiego
          w XVII wieku

          najazd Szwedów na Polskę (1655–1660)

          postawa społeczeństwa w czasie najazdu szwedzkiego

          obrona Jasnej Góry

          Stefan Czarniecki bohaterem czasów potopu szwedzkiego

          skutki wojen ze Szwedami

          Uczeń:

          w oparciu o analizę mapy wymienia przyczyny wojen polsko-szwedzkich.

          Uczeń:

          sytuuje w czasie
          i omawia wydarzenia potopu szwedzkiego,
          uwzględniając obronę Częstochowy i postaci Stefana Czarnieckiego oraz ojca Augustyna Kordeckiego.

          Uczeń:

          omawia przyczyny wojen ze Szwecją;

          przedstawia najważniejsze wydarzenia potopu szwedzkiego.

          Uczeń:

          przedstawia zasięg najazdu szwedzkiego w 1655 r.
          i postawy polskiej szlachty;

          omawia skutki wojen ze Szwecją;

          wyjaśnia, dlaczego najazd Szwedów nazwano „potopem”.

          Uczeń:

          charakteryzuje postawy społeczeństwa polskiego wobec najeźdźcy, ze szczególnym naciskiem na postać Stefana Czarnieckiego jako symbolu patriotycznej postawy.

          Wyprawa wiedeńska Jana III Sobieskiego

          Turcy zagrożeniem dla Polski i Europy

          wojny Rzeczypospolitej z Turcją w XVII w.

          odsiecz wiedeńska Jana III Sobieskiego

          skutki wojen XVII w.

          Uczeń:

          sytuuje w czasie wyprawę wiedeńską Jana III Sobieskiego i zaznacza rok 1683 na taśmie chronologicznej;

          wskazuje na mapie Rzeczpospolitą, Turcję, Austrię, Wiedeń.

          Uczeń:

          wyjaśnia pojęcia: „oblężenie”, „odsiecz”, „sułtan”, „husaria”;

          wskazuje przyczyny zagrożenia tureckiego dla Polski i Europy;

          opisuje wyprawę wiedeńską Jana III Sobieskiego.

          Uczeń:

          wyjaśnia pojęcie
          „janczar”;

          posługując się ilustracją, porównuje uzbrojenie janczara i husarza;

          wskazuje na mapie Chocim i wyjaśnia znaczenie zwycięstwa chocimskiego dla Polski i hetmana Sobieskiego.

          Uczeń:

          opowiada o wojnach Rzeczypospolitej z Turcją
          w XVII w.;

          przedstawia skutki wojen XVII w. dla położenia Rzeczypospolitej.

          Uczeń:

          zbiera i prezentuje informacje o innych bitwach (rozegranych podczas wojen z Turcją) i dowódcach wojsk polskich.